از طریق دادههای بایگانیشدۀ در دسترس عموم، مصاحبه با توسعهدهندگان اپلیکیشنها و تحلیلهای فنی، مادربورد از دو جریان دادهایِ مجزا و موازی پرده برداشت که ارتش ایالات متحده از آنها استفاده میکند یا کرده است تا دادههای موقعیت مکانی (لوکیشن) را به دست بیاورد. یکی از این جریانها به شرکتی به نامِ بابِل استریت (خیابان بابل) وابسته است که محصولی با نام لوکِیت ایکس فرماندهی عملیاتهای ویژۀ ایالات متحده (USSOCOM) را تولید میکند. عملیاتهای ویژه از شاخههای ارتش است که وظیفهاش
این خبر بر ابهامِ صنعت دادههای موقعیت مکانی مهر تایید میزند. علاوه بر این، این حقیقت آشکارتر میشود که ارتش ایالات متحده که پیش از این
یکی از اپلیکیشنهایی که دادهها را به ایکس-مود میفرستد اپلیکیشن مازلِم پِرو (Muslim Pro) است که به کاربر مسلمان، زمان اذان و جهت قبله را متناسب با موقعیت مکانیِ آن لحظۀ کاربر یادآوری میکند. طبق
سایت مازلم پرو نوشته است: معروفترین اپلیکیشن مسلمانان!» بهعلاوه، این اپلیکیشن متن و صوت تلاوت قرآن را نیز در خود دارد. یکی دیگر از اپلیکیشنهایی که دادههایش را برای ایکس-مود فرستاده بود، مازلم مینگِل (Muslim Mingle) است، اپلیکیشن همسریابی مسلمانان که بیش از صدهزار بار دانلود شده است.
برخی توسعهدهندگان اپلیکیشنها که مادربورد با آنها صحبت کرد، اطلاع نداشتند که در نهایت دادههای لوکیشن کاربرانشان به دست چه کسانی میرسد و حتی اگر کاربری بخش تهای حفظ حریم خصوصی (privacy policy) را در این اپلیکیشنها بررسی کند، شاید در نهایت متوجه نشود که چگونه بسیاری از صنایع، شرکتها یا سازمانهای دولتیِ مختلف، برخی از حساسترین اطلاعات آنها را میخرند. خریداری چنین اطلاعاتی توسط مجریان قانون ایالات متحده
طبق مدارکی که مادربورد فاش کرده است، USSOCOM دسترسی به لوکِیت ایکس، محصولی متعلق به شرکتی به نام بابِل استریت و مرتبط با دادههای لوکیشن، را خریده است. یکی از کارمندان سابقِ بابل استریت برای مادربورد توضیح داد که چگونه کاربرانِ این محصول میتوانند روی نقشه شکلی بکشند، همۀ دستگاههایی که در آن لوکیشن هستند و بابل استریت روی آنها دادههایی دارد را ببینند و سپس تاریخچۀ یک دستگاه خاص را بررسی کنند تا ببینند قبلاً در چه مکانهایی بوده است.
در بیانیهای، تیم هاکینز، فرماندۀ نیروی دریایی و سخنگوی فرماندهی عملیاتهای ویژه، خریدِ لوکیت ایکس را تایید و اضافه کرد: دسترسی ما به این نرمافزار برای کمک به مقتضیاتِ ماموریت نیروهای عملیاتهای ویژه در خارج از مرزهاست. ما سختگیرانه از فرآیندها و تهای مقررشده برای حفظ حریم شخصی، آزادیهای مدنی، حقوق پیشبینیشده در قانون اساسی و حقوق قانونیِ شهروندان آمریکایی پیروی میکنیم.»
یکی از
چند درخواست به بابل استریت و مازلم پرو ارسال شد تا نظرشان را بگویند اما پاسخی ندادند.
در ماه مارس،
مارک تالمن، استادیار گروه مدیریت شرایط اضطراری و امنیت میهن در آکادمیِ دریانوردیِ ماساچوست در ایمیلی به مادربورد گفت: به نظر من، در عمل حتمی است که خارجیها تلاش کنند تا روی منابع مشابهی از پلتفرم خصوصیِ دادههای کاربران فشار بیاورند (و تقریباً مطمئناً در حال بهرهبرداریِ فعالانه از این منابع هستند). فکر میکنم سادهلوحانه باشد که برعکسِ این فکر کنیم.»
زنجیرۀ تامین
برخی شرکتها دادههای لوکیشن را
شرکت دادههای لوکیشن ایکس-مود که با بابل استریت فرق دارد، توسعهدهندگان اپلیکیشن را ترغیب میکند که کیتهای توسعۀ نرمافزار این شرکت را، در اصل با اضافهکردنِ چند کد، به اپلیکیشنهایشان متصل کنند. بعداً این کیتهای توسعۀ نرمافزار، دادههای لوکیشن کاربر را جمعآوری کرده و برای ایکس-مود میفرستند. در عوض، ایکس-مود بر اساس تعداد کاربرانِ هر اپلیکیشن، به توسعهدهندگان مبلغی را میپردازد.
مدیرعامل ایکس-مود، جاشوآ انتون،
مادربورد با استفاده از نرمافزارهای تحلیل شبکه و اطلاعات
این دادههای ارسالشده به دلالهای داده، اطلاعات شبکۀ وایفای کاربر، برچسب زمان (تاریخ و ساعت و مدتزمان استفادۀ کاربر) و اطلاعاتی همچون مدل گوشی کاربر را نیز شامل میشد.
اپلیکیشنهای دیگری که دادههایشان را به ایکس-مود میفرستند، از این قراراند:
- اپلیکیشن گامشمار اکوپِدو (Accupedo) که طبق گوگل پلی استور بیش از ۵میلیون بار دانلود شده است؛
- اپلیکیشن سیپلاس فور کریگزلیست (CPlus for Craigslist) که با استفاده از آن، کاربران میتوانند در کریگزلیست راحتتر جستوجو کنند و بیش از یکمیلیون بار دانلود شده است؛
- اپلیکیشن پیگیری تندبادها و طوفانها با نام گلوبال استورمز (Global Storms) که بیش از یکمیلیون بار دانلود شده است؛
- اپلیکیشن دوستیابی ایران سوشال (Iran Social) و دیگر اپلیکیشنهای مشابه آن با مخاطب هدف دیگر کشورها همچون ترکیه (با نام Turkey Social)، مصر (با نام Egypt Social)، کلمبیا (با نام Colombia Social) و…؛
- اپلیکیشن ضبط صفحۀ نمایش مابزاپ (Mobzapp screen recorder)؛
- اپلیکیشن ترازکردن با نام بابِل لِوِل (Bubble level) که بیش از ۱۰میلیون بار دانلود شده است.
مادربورد به سازندۀ ویتنامی اپلیکیشن همسریابی و دوستیابی مازلم مینگل (Muslim Mingle) که اپلیکیشن دیگری با هدف همسریابی دوستیابی سیاهپوستان با نام بلک مینگل (Black people) نیز دارد، درخواستهایی فرستاد تا دربارۀ این فروش اطلاعات کاربران توضیح بدهد؛ اما پاسخی از آنها دریافت نشد.
ایکس-مود در نسخهای آرشیوشده از بخش شرکای قابلاعتماد» وبسایتش، شرکت سیرا نوادا کورپوریشن (Sierra Nevada Corporation) و شرکت سیستمز اَند تکنولوژی ریسرچ (Systems & Technology Research) را بهعنوان خریدارانِ محصولاتش معرفی میکند. شرکت سیرا نوادا کورپوریشن هم
سناتور دموکرات، ران ویدن، در بیانیهای به مادربورد گفت که در تماسی تلفنی با وکیل ایکس-مود، این وکیل تایید کرده است که ایکس-مود دادههای گردآوریشده از تلفنهای کاربران ایالات متحده را بهواسطۀ پیمانکاران دفاعی به مشتریان نظامیِ ایالات متحده میفروشد اما این شرکت حاضر نشده از پیمانکاران واسطه یا نهادهای نظامیِ خریدار دادهها نامی ببرد. ایکس-مود در ایمیلی نیز به مادربورد اعلام کرد که دیگر با شرکت سیرا نوادا کورپوریشن و شرکت سیستمز اَند تکنولوژی ریسرچ همکاری ندارد، گرچه پیش از این از مشتریانشان بودند. پس از این پیگیریها ایکس-مود نام چندین شرکت را از صفحۀ شرکای قابلاعتماد سایتش حذف کرد.
علاوه بر این، ایکس-مود در ایمیلش به مادربورد اعلام کرد که دادههایش را به تعداد کمی از شرکتهای فناوری بینالمللی میفروشد که شاید آن شرکتها همکار ارتش باشند اما هدف اصلی از این فروش دادههای لوکیشن، مبارزه با تروریسم و امنیت سایبری و پیشبینی کانونهای آتی شیوع کروناست.
توسعهدهندگان بسیاری از اپلیکیشنهای همکار با ایکس-مود، همچون اپلیکیشنهای مابزاَپ و بابل لول و سیپلاس فور کریگزلیست به مادربورد گفتند که نمیدانستند دادههایشان به صنایع دفاعی و نظامی فروخته میشود.
اپلیکیشن قدمشمار اکوپِدو در ایمیلی به مادربورد گفت که دربارۀ روابطش با شرکایش بهطور علنی صحبتی نمیکند و مادربورد میتواند دربارۀ این روابط از ایکس-مود سوال بپرسد. مدیرعامل شرکت کِلی تکنولوژی و توسعهدهندۀ اصلی اپلیکیشن گلوبال استورمز هم به مادربورد گفت هیچ مشکلی ندارد که ایکس-مود چه استفادهای از دادههای لوکیشن مرتبط با گلوبال استورمز میکند.
این در حالی است که ایکس-مود در سایت خود با افتخار میگوید که از کاربرانِ اپلیکیشنها رضایتنامه و اجازۀ دسترسی به دادههای موقعیت مکانیشان را گرفته است. حقیقت این است که اپلیکیشنهای طرف قرارداد با ایکس-مود مثل بابل لول و گلوبال استورمز به کاربر میگویند هدفشان نشاندادنِ تبلیغاتِ متناسب با کاربر، تحلیلهای بر پایۀ لوکیشن و پژوهشهای شهری و بازاریابی و علمی است که از کاربر اپلیکیشنشان اجازۀ دسترسی به لوکیشن را میگیرند. لازم به ذکر است که برخی از اپلیکیشنها همچون مازلم پرو، مازلم مینگل و ایران سوشال حتی چنین اطلاعاتی هم به کاربر نمیدهند. البته تهای حفظ حریم خصوصی برخی از اپلیکیشنها و حتی خود ایکس-مود اعلام میکند که شاید از دادههای موقعیت مکانی برای پیشگیری از بیماری و پژوهش، امنیت، مبارزه با جرم و جنایت و اجرای قانون» هم استفاده کنند. مازلم پرو فقط در بخش تهای حفظ حریم خصوصی اشاره میکند که با شرکتهای توتِلا (Tutela) و کوادرانت (Quadrant)، دو شرکت دیگری که دادههای لوکیشن را جمعآوری میکنند، در همکاری است.
جالب این جاست که بعد از پیگیریهای مادربورد، هم اپلیکیشن مازلم مینگل و هم اپلیکیشن ایران سوشال توضیح کوتاهی را به اپلیکیشانشان اضافه کردند که اعلام میکند این اپلیکیشنها دادههای لوکیشن را ضبط و ثبت میکنند.
پس از مطرحکردن موضوع این اپلیکیشنها با کریس هافنگل، مدیر گروه مرکز قانون و تکنولوژی در دانشگاه برکلی، در ایمیلی به مادربورد گفت: باید بپرسیم آیا مصرفکنندۀ معقولِ خدمات این اپلیکیشنها چنین استفادههایی را پیشبینی میکند و اگر صریح از اون بپرسیم، آیا با آنها موافق خواهد بود. طبق این شرایط، با اطمینان میتوان گفت که مصرفکنندهای معقول -که از اهالی فناوری نیست- استفادۀ نظامی از دادههایش به فکرش هم نخواهد رسید، حتی اگر این بخشهای قوانین اپلیکیشنها را هم بخواند.»
شرکت سیرا نوادا کورپوریشن
درباره این سایت